Jak poradzić sobie z narzekającym pracownikiem?

Narzekanie – cichy wróg produktywności

Czy wiesz, że zespół, w którym regularnie dochodzi do narzekania, może stracić nawet 20% swojej produktywności? Może to zabrzmieć jak przejaskrawienie, ale badania pokazują, że toksyczna atmosfera wynikająca z ciągłych skarg wpływa nie tylko na efektywność, ale również na motywację, relacje między pracownikami, a w dłuższej perspektywie – na wyniki całej firmy.

Narzekanie w pracy to zjawisko, z którym liderzy w Polsce stykają się na co dzień. Z jednej strony może pełnić rolę „wentylu bezpieczeństwa”, umożliwiającym wyrażenie emocji i rozładowanie napięcia, z drugiej – jeśli nie zostanie odpowiednio zarządzane, może przerodzić się w destrukcyjny nawyk, który szkodzi nie tylko atmosferze w zespole, ale i jego efektywności.

W tym artykule poruszę, dlaczego narzekanie staje się problemem, jak rozpoznać jego źródła oraz jak skutecznie zarządzać tym zjawiskiem, aby zmaksymalizować potencjał swojego zespołu.

Dlaczego ludzie narzekają?

Przyczyny narzekania mogą być różne i zależą od wielu czynników. Zrozumienie ich pozwala liderowi na skuteczne podjęcie działań naprawczych. Oto najczęstsze powody:

1. Brak poczucia wpływu

Kiedy pracownicy zaczynają mieć poczucie, że ich opinie nie mają znaczenia, a ich działania nie wpływają na kształt firmy, pojawia się frustracja. Narzekanie staje się ich sposobem na odzyskanie choćby iluzorycznego poczucia kontroli. Często w takich przypadkach to właśnie brak odpowiedzialności lub transparentności w podejmowaniu decyzji wywołuje w pracownikach poczucie bezsilności.

2. Frustracja wynikająca z trudności zawodowych

Wielu pracowników pracujących pod dużym stresem, szczególnie w wymagających branżach, takich jak obsługa klienta czy projekty pod dużym napięciem czasowym, może odczuwać wypalenie. Kiedy czują się przeciążeni obowiązkami i nie otrzymują odpowiedniego wsparcia od zespołu lub lidera, narzekanie staje się ich reakcją na trudną sytuację. W takich przypadkach, zamiast szukać rozwiązań, narzekanie może stać się mechanizmem obronnym.

3. Narzekacz z natury

Istnieją osoby, które z natury mają tendencję do pesymizmu i koncentrowania się na problemach. Tego rodzaju postawa, choć może być trudna do zauważenia na pierwszy rzut oka, ma znaczący wpływ na zespół. Często takie osoby nie zdają sobie sprawy z tego, jak ich narzekanie wpływa na otoczenie. Takie postawy mogą utrzymywać się w zespole przez dłuższy czas, jeżeli lider nie zareaguje.

Od czego zacząć, by zapanować nad narzekaniem?

Jako lider, to Ty jesteś pierwszą osobą, która ma wpływ na kształtowanie atmosfery w zespole. Zarządzanie narzekaniem zaczyna się od Ciebie i od Twojego podejścia do problemu.

Zacznij od siebie

Każda zmiana w zespole zaczyna się od lidera. Jeśli samemu zdarza Ci się narzekać na procedury, współpracowników czy klientów, trudno oczekiwać, że zespół postąpi inaczej. Jeśli narzekanie staje się normą w zespole, warto zacząć od siebie i dawać dobry przykład. Jasne komunikowanie zasad w expose lidera lub podczas spotkań z zespołem, że narzekanie nie jest akceptowane jako sposób na wyrażanie frustracji, to jeden z pierwszych kroków.

Pamiętaj, że istotne jest nie tylko mówienie, ale również pokazywanie postawy. Proponowanie rozwiązań zamiast skupiania się na problemach pokazuje, że jesteś gotów aktywnie szukać rozwiązań, a nie tylko narzekać.

Podejmuj trudne tematy

Wiele narzekań w zespołach wynika z problemów, które pozostają przemilczane. Lider, który unika trudnych rozmów, nieświadomie pozwala na narastanie frustracji w zespole. Rozmowy na temat bolączek zespołu wymagają odwagi, ale są niezbędne, by unikać eskalacji problemów i budować zdrową atmosferę.

Rozmowy o problemach wymagają otwartości i gotowości do słuchania, ale przede wszystkim – skutecznego działania. Odpowiednia rozmowa może nie tylko rozwiązać problem, ale również zbudować zaufanie w zespole.

Co możesz zrobić, by przeciwdziałać narzekaniu?

Nie każde narzekanie jest złe – czasem jest ono sygnałem, że coś w organizacji wymaga uwagi. Warto jednak umiejętnie zarządzać tym zjawiskiem, by uniknąć negatywnych konsekwencji dla atmosfery w zespole.

1. Indywidualna odpowiedzialność

Rozmowa jeden na jeden to najlepszy sposób na dotarcie do sedna problemu. W grupie łatwo jest zrzucić winę na innych, ale w rozmowie indywidualnej możesz wskazać konkretne zachowania i zachęcić pracownika do refleksji. To także doskonała okazja, by zrozumieć, co kryje się za narzekaniem.

Zadaj pytanie: „Co według Ciebie można zrobić, by to zmienić?”. Tego typu pytania mogą zmusić pracownika do zastanowienia się nad własnym podejściem i pozwalają na konstruktywną rozmowę, w której wspólnie możecie znaleźć rozwiązanie.

2. Daj przestrzeń na rozwój

Często narzekający pracownicy to osoby, które kiedyś były zaangażowane i efektywne, ale z czasem poczuły, że utknęły w miejscu. Może brak im nowych wyzwań, docenienia lub jasnego celu.

Zaproponuj nowe zadania lub szkolenie, które pozwolą im zdobyć nowe umiejętności. Często zmiana perspektywy, nowe wyzwania i cele mogą zainspirować pracowników do zaangażowania się na nowo. Warto również wyznaczyć konkretny cel, np. możliwość awansu lub podwyżki, jeśli poprawią swoje podejście i wydajność.

3. Wyciągaj wnioski i ustal granice

Są sytuacje, w których mimo rozmów i działań, dana osoba nie zmienia swojego nastawienia. Narzekanie zaczyna szkodzić całemu zespołowi, a jednocześnie nie widać poprawy. W takich przypadkach należy podjąć trudne decyzje.

Zastanów się, czy dana osoba może pracować bardziej samodzielnie, by zmniejszyć jej wpływ na resztę zespołu. Jeżeli narzekanie staje się naprawdę destrukcyjne, może być konieczne zakończenie współpracy. Choć to trudne decyzje, to w dłuższej perspektywie mogą one być korzystniejsze dla zespołu.

Dlaczego warto działać?

Narzekanie, które nie jest kontrolowane, może wpływać na morale zespołu, obniżając zaangażowanie i motywację. Z kolei odpowiednie zarządzanie tym zjawiskiem wzmacnia atmosferę w zespole, poprawia produktywność i buduje zaufanie. Dobre zarządzanie narzekaniem przekłada się na lepsze wyniki firmy.

Narzekanie samo w sobie nie jest złe – może być cennym sygnałem, że coś wymaga uwagi. Warto jednak, by lider podejmował działania w sposób stanowczy, ale i empatyczny. Dzięki temu możliwe jest przekucie tych sygnałów na konkretne rozwiązania, które wzmocnią zespół i poprawią jego wyniki.

Właściwe zarządzanie tym problemem, oparte na empatii, otwartości i stanowczości, może przekuć frustrację w cenne sygnały, które pozwolą przekuć te sygnały w konkretne rozwiązania.